Belgisch onderzoek.

Visserij en wetenschap, het zijn niet de twee ingrediënten voor een smaakvolle combinatie. Vissers kijken met argusogen naar de resultaten van diverse visserijonderzoeken, het gevoel dat elk wetenschappelijkonderzoek negatief tegen vissers wordt gebruikt heeft hierbij de overheersende factor. Noem het de resultaten van vroeger, uit tijden dat de visserijdruk nog aan de hoge kant lag en de vangsten minder werden, juist toen werden onderzoeken tegen vissers gebruikt. Wetenschappers daarin tegen houden de boot af omdat de communicatie niet altijd geheel vlekkeloos verloopt, er een tekort is aan geld waardoor onderzoeken niet eens mogelijk zijn.

Jaren geleden, toen de duurzame pulstechniek in zijn commerciële kinderschoentjes stond, wilde onderzoekers maar al te graag met vissersschepen mee voor onderzoek. Vandaag de dag is de pulsvisserij de meest onderzochte visserij ter wereld, waarbij geen enkel onderzoek een negatieve uitkomst geeft! Juist, hoezo vissers zijn niet innovatief genoeg en doen niet aan verduurzaming?

Vanuit Nederland, het toenmalige Imares, werd dat gedaan om te bestuderen hoe de vangsten waren. Men was zeer nieuwsgierig naar de vangsten van babyvis oftewel discards, niet te verwisselen met bijvangst. De pulstechniek was niet helemaal nieuw maar wel voor het eerst commercieel, zonder al te grote subsidies moesten vissers het voor elkaar zien te boxen om deze innovatie succesvol te krijgen. Wat nieuw is moet onderzocht worden waaronder dus ook de vangsten met deze nieuwe duurzame pulstechniek.

Vissers mogen gezien worden als de echte deskundige van de zee, kenners die week in week uit te maken hebben met vis en hun leef omstandigheden. Vissers weten wat vis doet wanneer het tij draait, de wind aanwakkerd vanuit een andere hoek, zij zien dagelijks de vis hun instictmatige bewegingen. Vissers moeten ook wel, het is hun brood. Wat vissers al wisten deed onderzoekers blij verrassen toen zij de vangsten zagen. Veel minder discards werden er gevangen terwijl het aantal gevangen benthos, bodemvuil zoals steentjes, krabbetjes, zeesterren, haast was verdwenen. Voor beide partijen was het werk goed afgestemd, de bemanning zocht gewoon de marktwaardig vangst op terwijl de heren en dames onderzoekers met allemaal ingenieuze formules de bijkomende niet marktwaardige vangst berekenden, meten en noteerde.
Het is weer eens wat anders dan normaal om een stel onderzoekers mee te nemen naar zee. Het verbreekt de sleur van het normale, als je dat al kan hebben als visserman, leven. Gesprekken in de kombuis veranderen eens en als je een beetje wakker bent steek je er ook nog wat van op.

Toch zijn deze ‘researchweken’ vervloekt zo lijkt het wel eens. Vaak genoeg worden er netten gesloopt of gebeuren er andere onvoorziene incidenten. Zo waren er eens twee Imares onderzoekers mee die de vangst de hele week gingen bemonsteren. Zondagavond waren we vertrokken, Woensdag avons sliepen zij weer in hun eigen bed. De giek was spelbreker die week. Amper zes trekken hadden wij gedaan toen de giek met een daverende rotklap een einde maakte aan de visweek. De mannelijke onderzoeker heeft van dit spektakel niets mee gekregen, vijf minuten nadat hij te kooi was gegaan gebeuren het, hij was al in droomland. Zijn vrouwelijke collega was zo vriendelijk om foto’s te maken van deze geld kostende geintje, zij rolde sjaggies voor de schipper, zetten koffie en bleef de hele nacht wakker om te zien hoe wij met veel pijn en moeite de tuigen en de geknakte giek aan boord takelde. De week was ten einde, netzoals het onderzoeksweekje.

Het zijn de omstandigheden die meevaren, waar je niets aan kan doen wat het des te vervelender maakt. Maar onderzoekers kunnen ook pech hebben. Zo waren er twee Belgische onderzoekers mee die meer wilde weten van de pulstechniek. Zij waren speciaal nieuwsgiering naar de netten en het gedrag van het tuig en de elektro kabel (genaamd E-kabel, een flexibele stroomkabel die het tuig van stroom voorziet vanaf de kotter). Speciaal voor deze gelegenheid voeren we naar de Doggersbank, omdat het daar ondiep is en het water helder konden de mannen mooi vastleggen op camera wat zij wilde. Het beloofde een avontuurlijke week te worden als je keek naar de camera installatie, Go Pro camera’s waren nig niet uitgevonden, die op het tuig werd geïnstalleerd.
Echter kwamen wij allemaal bedrogen uit. Toen de netten voor de eerste keer boven kwamen wilde de vriendelijke Belg snel zijn computer inpluggen op het tuig om de beelden over te zetten. De tranen schoten de beste man in zijn ogen toen hij opmerkte dat zijn computer de geest had gegeven, zijn week was voorbij wist hij. We konden wel naar binnen vond de beste man, die daarmee de lachers op zijn hand kreeg. De haven opzoeken doe je pas als er iets heel ernstigs aan de hand is, niet omdat een computer zijn werk niet wik doen. Pech voor hem hoe hard dat dan ook klinkt. De dag erop in raakte wij in een kneiter visserij die de rest van de week aanhield. De nettenspecialstbelg was onverwoestbaar, hij hielp ons aan dek en werkte sneller dan sommige medevissers. De onfortuinlijke Belg nam snel zijn verlies waarop hij besloot de taak over te nemen van, zoals een aantal jaren daarvoor had gedaan, zijn vrouwelijke Nederlandse collega. Hij werd de man die ons van alle gemakken voorzag, hij werd voor ons de catering aan dek, de afwasser en als het moest een plaatstvervangend masseur. Die visreis haalden wij een record besomming, en de Belgen? Die waren allebei een ervaring rijker en een illusie armer.

Wilt u meer weten over het visserleven? U kunt mij volgen via social media