logo

Scheepsinnovaties

Vroeger, heel vroeger toen zelfs onze verre voorouders amper het bestaan wisten van deze wereld voeren over de Noord, Wadden en Zuiderzee houten vissersschepen met mannen van staal. Robuuste zeehelden die hun zeilen nog moesten hijsen, navigeren op de bolletjes aan de hemel, het visnet binnen moesten halen met de hand. Het waren tijden dat men, met hun Botters of Bomschuiten, in de winter nauwelijks tot niet kon uitvaren. Een tijd dat een visser blij was wanneer hij weer een storm hadden overleefd. De scheepjes, waarvan de lengte korter is dan een vrachtwagen, werden bemand door veelal vaders, zoons en andere familieleden.

www.eb58.nl

Nog voor de oorlog werden de houten scheepjes uit de visserijwereld verdreven door iets robuuster gebouwden maar onstabiele loggers en zijtrawlers. Deze vissersscheepjes hadden een lichte motor voor de aandrijving, wellicht met een beetje mazzel was er zelfs een lichte lier die een handje mee hielp met het binnen halen van het vistuig. Achter op het kleine kombuis bleef in de achtermast een klein zeiltje hangen. Een hulpmiddel die ervoor zorgde dat het visserscheepje mooi voor de wind bleef liggen tijdens het binnen halen van de netten. 

Vissers uit de jaren ’60 kwamen snel met een innovatie waar de vissers van vandaag de dag nog steeds op voortborduren. Een slimme kop uit Wieringen bedacht de boomkor. Hij paste zijn garnalen net aan, verving de klossenpees voor een ketting die al snel wekker werd genoemd. Vissersschepen werden aangepast, motoren werden krachtiger, lieren sterker gemaakt en de verdienste werden beter. Elk voordeel ken ook zijn nadeel, de kottertjes waren erg onstabiel waardoor er met regelmaat schepen met man en muis vergingen.

Foto: Johan Van den Berg. 

Gelukkig waren vissers niet achterlijk en bleven zij vooruitstrevend met hun kotters. De schepen werden groter, robuuster, krachtiger en waren eindelijk bestand, dankzij een goede stabiliteit, tegen de zwaarste stormen. De motoren kregen zoveel kracht als vierduizend paarden bij elkaar, lieren werden zo gemaakt dat zij met gemak veertig ton per vistuig konden op takelen, de arbeidsomstandigheden werden beter voor bemanningsleden en ook voor hygiëne kwam een plaatsje. 

Al die innovaties hadden ook een negatieve keerzijde. Des te groter de motor was, des te meer het schip kon vangen maar des te hoger werd de kosten post. Vissers werden te hebzuchtig wat resulteerde in een soort van wapenwedloop maar dan voor kottereigenaren. Altijd even een tikkeltje beter dan de concullega was de gedachtegang van de visserman. Het resultaat was dat de grootste visserschepen met gemak zestig ton gasolie in een visweek verstookte. Lange tijd waren de kosten lang niet zo hoog vergeleken bij de inkomsten. Tot het moment dat de olie prijs begon te stijgen en al het materieel, wat vissers gebruiken, vrolijk mee steeg in die prijs verhoging.

De klad kwam er in bij de Nederlandse vissers. De visstand zakte snel weg vanwege de grote visserij druk. Stookolie werd voor vele eigenaren te duur en de quota’s te klein om nog rendabel naar zee te kunnen gaan. De sterkste visserijbedrijven hielden met pijn en moeite, in ingekrompen mate, hun hoofd boven water terwijl de zwakkere afvielen. Het zorgde ervoor dat veel vissers hun heil buiten de visserij zochten, anderzijds nam de visserij druk sterk af. Met het gevolg, mede dankzij zelf toegepaste regels van vissers, dat de visstand weer begon te groeien. 

Het jaar 2009 was het jaar van de innovatie, een jaar eerder was de gasolie nog 75 cent geweest waardoor het water bij de meeste vissers tot aan de lippen stond en misschien wel verder. De grote verandering kwam toen de eerste commerciële vissers schepen werden ingericht met de alom geprezen en bekende Pulskor. Het was de tijd van de grote ommezwaai voor visserij Nederland. Het begin van de overstap van wekkerkettingtuig naar een tuig dat stroomstootjes geeft door middel van koper staven, het was de start van een duurzame visserij. 

Sommige vissermannen bleven niet stilzitten. Zij wilde de pulskor door ontwikkelen, het systeem uitkristalliseren, duurzamer maken zodat de gasolie slurpende kotters nog maar een kwart van het ouderwetse brandstofverbruik zouden gebruiken. Door middel van een vleugeltuig, de sumwing, met daarin een pulsinstallatie verwerkt, vissen vissermannen tegenwoordig duurzamer dan ooit.

www.masterplanduurzamevisserij.nl

Het kan nog duurzamer en toekomst gerichter. Vorig jaar kwam de MDV 1 in de vaart. Een schip dat bij lange na niet op een traditioneel vissersschip lijkt maar wel hetzelfde doel heeft en dit ook, logischerwijs na kleine kinderziektes, met succes doet. De Immanuël is diesel-elektrisch aangedreven waardoor het schip 80% minder gasolie verbruik heeft dan de ouderwetse boomkor kotters. Het huzaren stukje bleef niet onopgemerkt, twee weken geleden werd het team rond de MDV 1 beloond met de prijs, ‘Schip van het jaar 2016.’

De visserijsector blijft altijd in beweging op zoek naar de beste manier om zo rendabel mogelijk vis te kunnen vangen. Nederlandse vissers zijn vooruitstrevend en lopen voorop met hun innovaties. Niet alleen vissers maar ook scheepswerven komen tegenwoordig met tekeningen van toekomstige pulskotters terwijl er ook onderzoek wordt gedaan of vissersschepen helemaal elektrisch kunnen worden aangedreven. Vissers zullen nooit stil zitten, zijn altijd toekomst gericht en proberen op een zo’n goed mogelijke manier met de natuur te leven zodat de toekomstige generaties ook van het mooiste vak ter wereld kunnen genieten. De Nederlandse hard werkende vissers innoveren vanuit hun eigen geldbuidel. Hoe moeilijk de tijden ook zijn geweest. Vissers bleven en blijven investeren in een nog betere toekomst. Waar in Zuid Europese landen dankzij EU geld, daar waar regeltjes met grote regelmaat aan de laars worden gelapt, subsidies voor nieuwe vissersschepen worden verschaft alsof het frikadellen in een snackbar zijn, zo weinig subsidie krijgen de Nederlandse vissers om te innoveren. Hard en eerlijk werken, kijk alleen al naar de innovatie van de vissersschepen, wordt in Nederland helaas nog steeds niet beloond.

Wil je meer weten over het vissersleven? Volg mij dan op,

Facebook: De schrijvende visser

Instagram: deschrijvendevisser

Twitter: @romkes3 

Of vraag de nieuwsbrief aan op mijn site.

Webservice door: TexelOnline.com